این موضوع که چگونه کودکان را کتابخوان کنیم در شرایط حاضر که کتابخوانی در میان کودکان و نوجوانان کشور وضعیت مناسبی ندارد فقط توسط خانواده ها امکان پذیر است. درواقع در مقابل کودکی که به کتاب خواندن علاقه‌ای ندارد یا از آن متنفر است، باید خونسرد بود و با آرامش برخورد کرد تا بتوان کودکی علاقه مند به کتابخوانی تربیت کرد. خانواده ها باید به کودک خود زمان بدهند و در این مدت به علایق او توجه کنند و مطمئن شوند که کودک از کدام حوزه لذت می‌برد که کتاب‌های مربوط به آن حوزه را برای او تهیه کنند.
چگونه کودکان را کتابخوان کنیم
- کودکان همیشه از نزدیکانشان الگو برداری می گنند به همین دلیل اگر میزان مطالعه والدین کم باشد نباید انتظار کتاب خوان شدن کودکان را داشت. اگر کودکان ببینند که پدرو مادرانشان کتاب می خوانند او هم به کتاب خواندن علاقه مند خواهند شد اما اگر والدین بدون اینکه خودشان کتاب بخوانند و تنها کودکان خود را تشویق به کتاب خواندن کنند هیچوقت کودکان کتابخوانی نخواهند داشت همین دلیل است که بهترین راه برای تربیت کودک کتابخوان این است که کودک در ابتدا کتاب را در دست پدر و مادر خود ببیند البته ممکنه کتاب‌های کاغذی برای کودکان زیاد جذاب نباشد. گاهی بچه‌ها نمی‌توانند مدت‌ها یک جا بنشینند و می‌روند بااین‌حال نا امید نشوید و به خواندن ادامه دهید آن ها به‌هرحال کلمات را می‌شنوند، حتی اگر حواس‌شان پرت شده باشد.
- در جواب این سوال که چگونه کودکان را کتابخوان کنیم باید گفت که اگر می خواهید در آینده یک فرزند کتاب خوان داشته باشید باید به طور مداوم با کودک خود کتاب بخوانید. عادت به کتابخوانی در کودک باید مثل عادت به غذا خوردن، خوابیدن و دیگر عادت های روزمره باشد. پس می توانید هر روز کودک خود را در آغوش گرفته و به همراه او کتاب های مورد علاقه اش را بخوانید کودکان از همان ابتدا باید خاطرات خوبی از کتاب‌ها داشته باشند. کتاب‌های خاص کودکانه که جنبه‌ی سرگرمی دارند را به‌عنوان اولین اسباب‌بازی‌ها برای کودک خود می توانید خریداری کنید. می توانید کتاب‌ها را به همراه تنقلات داخل یک کیسه به کودک خود هدیه دهید، برای کودک خود کتاب بخوانید و در حین این کار او را نوازش کنید.
- باید به کودکان این امکان را بدهید که خودش کتاب داستان هایش را انتخاب کند، در نتیجه این کار علاقه اش به کتاب خوانی هم افزایش پیدا خواهد کرد. می توانید بعضی اوقات کودکان خود را به کتابخانه و یا فروشگاه ها ببرید و به او اجازه دهید تا کتابی که به آن علاقه دارد را انتخاب کنید. بعد از اینکه کودکتان 2 ساله شد و توانست کتابخوانی را از بقیه فعالیت‌ها تشخیص دهد، همراه او به کتابخانه بروید. و سعی کنید این کار را به یک فعالیت مداوم تبدیل کنید. اگر کودک آرامی دارید، او را کنار خود بنشانید و برای او کتاب بخوانید. کتاب‌هایی با نقاشی‌های جذاب پیدا کنید و به او نشان دهید. اما اگر کودک نا آرامی دارید، لازم نیست او را مجبور کنید تا به کتابخانه بروید، یک دوری داخل آن بزنید، کتاب‌های مورد علاقه‌ی خود را تحویل بگیرید و برای مطالعه به منزل بروید و سعی کنید بهترین کتاب ها را بر اساس سن کودکتان پیدا کنید.
- والدین با استفاده از روش های مختلف می توانند کتابخوانی را برای کودکان خود به فعالیت مفرحی تبدیل کنند. و بهتر است زمانی به کتاب خواندن کتاب ها مشغول شوید که کودک خسته، گرسنه و کلافه نیست و از قبل برنامه های شادی برایش در نظر بگیرید.
- بهتر است سعی کنید در همه اتاق‌ها کتاب داستان هایی را در دسترس کودکان قرار دهید زمانی کودک به‌سادگی به کتاب دسترسی داشته باشد روشی مناسب برای تقویت علاقه به کتابخوانی است. وجود کتاب‌های مختلف در همه جای خانه، در شکل‌گیری علاقه به کتابخوانی مؤثر است. هرچند ممکن است خانه نامرتب به نظر برسد ولی بگذارید کتاب‌ها در گوشه‌وکنار خانه به چشم بیایند و در دسترس باشند. پس کتاب‌ها را از قفسه کتابخانه خارج کنید و در همه‌جای خانه بگذارید.
- معمولا زمانی که کودک شروع به واکنش نشان دادن می کند، سراغ کتاب‌های تخته‌ای با عکس‌های جذاب می رود. کتاب‌های تخته‌ای معمولا صفحات اندکی دارند. این کتاب‌ها بر مبنای چگونگی کارکرد مغز کودکان نوپا تهیه می‌شوند و به گسترش دامنهٔ توجه کودک کمک می‌کنند. در این کتاب‌ها عکس‌ها بزرگ و واضح هستند و رنگ‌هایی گیرا دارند. بهتر است کتاب‌هایی با عکس چهره نوزادان واقعی انتخاب کنید. در این سن، کتاب‌هایی که کلمات مختلف را نشان می‌دهند هم برای کودک لازم است. این کتاب‌ها عکس کلمه‌های گوناگون را نشان می‌دهند. بچه‌ها عاشق این هستند که به عکس‌ها اشاره کنند و نامشان را بیاورند. این کار برای کودک لذت‌بخش است و در ماه‌های آغازین تولد، ضرورتی ندارد که کتاب‌ها حتما داستان داشته باشند.
- تا قبل از یک سالگی، کتاب‌های غیرکاغذی در اختیار کودکان باید بگذارید تا با آن ها سرگرم شود و حتی ناآگاهانه با کتاب انس بگیرند. بازی کودک با کتاب‌های کاغذی ممکن است باعث بریدن دستش و فاصله گرفتن از کتاب شود. گذشته از این موضوع ورق زدن کتاب‌های پارچه‌ای و پلاستیکی برای کودکان آسان‌تر خواهد بود و به همین دلیل زمان طولانی‌تری را برای وقت گذراندن با کتاب صرف خواهد کرد.
- برای کتاب خواندن، قانون و قاعده ای نباید تایین کنید و زمان دقیقی را برای کتاب خواندن انتخاب نکنید. صبح، ظهر یا شب مهم نیست و یک کتاب یا دو کتاب اهمیتی ندارد. زمان مناسب کتابخوانی، زمانی است که کودکتان به شنیدن روخوانی میل داشته باشد و میزان مناسب کتاب برای یک وعده، همان اندازه‌ای است که کودکتان به شنیدن داستانش علاقه نشان دهد. هرگز کودکان را به شنیدن داستان مجبور نکنید و وقتی می‌بینید لذتی از ادامه دادن نمی‌برند، خواندن را تمام کنید.
- معمولا کودکان عاشق تکرار هستند. آن ها وقتی از یک سی‌دی خوش‌شان می‌آید، هر روز تماشایش می‌کنند و وقتی داستان یک کتاب جذب‌شان میکند، دوست دارند هر لحظه آن را بشنوند و این موضوع اشکالی ندارد. نباید در برابر این خواسته کودکتان مقاومت کنید و هر چند بار که می‌خواهد کتاب را برایش بخوانید چون این تکرار کمک میکند کودکتان داستان راحفظ کند.
کتاب داستان موردعلاقه کودکان
- قصه های 1 تا 3 ساله انتشارات تازه ها از کتاب هایی است که می تواند برای کودکان جذاب باشد. بسیاری از مادران با این مشکل درگیر هستند که چه کتاب هایی برای کودک یک ساله یا زیر یک سالشان بخوانند، زیرا در بیشتر کتابفروشی ها و فروشگاه ها کتاب مناسب برای کودکان این سن بسختی پیدا میشود. قصه های 1 ساله های این انتشارات 6 داستان زیبا و خواندنی با تصویرسازی مناسب و استفاده از رنگ های شاد دارد که کودک را به کتاب علاقمند می سازد. از آنجا که دو سالگی سن رشد کلامی و فکری کودک است، بهترین چیز برای سرگرمی و آموزش کتاب و داستان میباشد.قصه های 2 ساله های انتشارات تازه ها بگونه ای طراحی شده که مضامین آموزشی را در قالب داستان های زیبا و جذاب برای کودک به تصویر کشیده استفاده از تصاویر زیبا در این کتاب عامل مهمی در علاقه کودک به کتاب میباشد. قصه های 3 ساله ها با زبان ساده رفتارهای موردپسند را به کودک می آموزد و شما برای آموزش مسائلی نظیر خواب شبانه و فواید آن، گوش دادن به حرف پدر و مادر و … میتوانید از این کتاب استفاده نمایید.
- اینکه چگونه کودکان را کتابخوان کنیم باید گفت خواندن کتاب مناسب کودکان میتواند فعالیت بسیار سرگرم کننده و مفیدی برای کودک و والدین باشد و ارتباط آن ها را هم تقویت می کند. البته یکی از عوامل تاثیرگذار در علاقه ی کودک به کتابخوانی، عادت کتابخوانی مادر و پدر و داشتن فرهنگ کتابخوانی در خانواده است. کودکان بیشتر کتاب هایی را دوست دارند که تصویری باشد و جلد زیباتری داشته باشند. آن ها بیشتر جذب کتاب هایی می شوند که در آن تصاویر و نقاشی وجود دارد و اگر کتابی چنین ویژگی هایی داشته باشد برای بچه ها بسیار جذاب خواهد بود. کودکان به رنگ ها اهمیت می دهند و بیشتر ترجیح می دهند کتاب هایی را بخرند که رنگبندی بیشتری داشته باشد و در آن از رنگهای شاد بیشتر استفاده شده باشد پس باید به این موضوع توجه داشت.
- نی نی و حمام انتشارات تازه ها: حمام کردن برای برخی از کودکان، بسیار خوشایند است، اما برای برخی دیگر ناخوشایند است و والدین را دچار زحمت بسیار میکند. کودکان خردسال به دلیل ترس از سوزش چشم‌هایشان بخاطر صابون یا افتادن در داخل چاه حمام، یا شستن موهایشان از حمام رفتن تنفر دارند. کودکان بزرگتر، بخاطر آنکه سرگرمی و مشغولیت خود را ترک نکنند و کنار نگذارند، فکر می‌کنند که نیازی به حمام کردن ندارند. با استفاده از روش هایی ساده میتوانید حمام را برای کودک دلپذیر سازید. نی نی و حمام یک داستان آموزشی کودکانه است که به زبان ساده نحوه حمام کردن را به همراه مراحل آن توضیح میدهد. کودک در کنار بازی کردن با نحوه صحیح حمام کردن مانند شستن موها آشنا میشود این کتاب پیشنهادی مناسب برای خرید کتاب مناسب کودک است
- از ویژگی های کتاب مورد علاقه کودکان باید گفت که استفاده از حیوان ها و دادن شخصیت به آنها در طول داستان است. آن ها بیشتر دوست دارند شخصیت کتاب هایشان حیوان ها باشند. بچه ها کتاب های قطور را دوست ندارند و بیشتر دلشان می خواهد کتاب های باریک بخرند، چون که گمان می کنند کتاب های کودکان همیشه باریک هستند. شخصیت های کارتونی برای کودکان بسیار جذاب می باشند. کودکان زمانی که شخصیت های کارتونی را در کتاب ها می بینند جذب آن می شوند حتی اگر کارتون آن را بارها دیده باشند و داستانش را دوست نداشته باشند.
فواید کتابخوانی برای کودک
- با بزرگتر شدن کودک، فعالیت دونفره کتابخوانی با مادر جذابیت بسیار زیادی خواهد داشت و به کودک در افزایش دایره واژگان کمک میکند. افزایش دایره واژگان یا همان یادگیری کلمات جدید بیشتر توسط کودک با خواندن کتاب داستان مختلف است. ولی شنیدن متن کتاب از زبان والدین، کودک را متوجه تفاوت‌های زبان کتابی و محاوره می کند و به صحت زبان‌آموزی هم کمک میکند. ارتقای مهارت ارتباطی، توانایی دیگری است که کودک با کتابخوانی می تواند به دست آورد. این مهارت به چند دلیل به‌وسیله کتابخوانی رشد میکند. ابتدا در هر قصه از کتاب، ارتباط، اصل اول داستان است و کودک کنجکاو و نکته‌سنج، به‌خوبی از گفتگوها و دیالوگ‌های کتاب به‌عنوان الگو استفاده کرده و به‌مرور آن الگو را به کل زبان خود تسریع میدهد. و بعد اینکه نوع ارتباط شخصیت‌های داستان او را به توانایی تشخیص خوب و بد و ارزیابی آن و استفاده از آن در زندگی واقعی می‌رساند.
- با بزرگتر شدن کودک، کتابخوانی میتواند سطح دانش کودکان را بالاتر برده و با قرار دادن اطلاعات جدید در اختیار او به ایده‌پردازی کمک کند. کودک با یادگیری مطالب جدید و گفتگو درباره آن با دیگران، اعتمادبه‌نفس بیشتری پیدا کرده و با توجه به محتوای مطالعاتی خود میتواند به طرح‌ها و ایده‌های جدید فکر کند. این فعالیت مغزی حتی اگر به اختراع و اکتشاف هم منجر نشود، ذهن کودک را فعال و جستجوگر نگاه داشته و او را به دریافت مطالب جدید و تحلیل آن و مقایسه با دانش خود تشویق میکند. جهت‌گیری ذهن در مسیر یافتن و ذخیره مطالب جدید و دسته‌بندی شدن آن در ذهن کودک، این امیدواری را خواهد داشت که در آینده تاثیر مستقیم و قابل‌توجهی بر رشد تحصیلی کودک می گذارد. خواندن و شنیدن تجربه های گوناگون شخصیت‌های داستان، به کودک این جسارت را میدهد که از تخیل خود در مسیر یافتن راه‌حل برای مسائل گوناگون استفاده کنند. کتابخوانی در واقع ذهن کودک به گسترش ایده‌ها و تفکرات هدایت می کند.
- کتاب خواندن برای کودک به او کمک میکند که بتواند تمرکز کند. باید توجه داشت که نیاز به تمرکز در کودک درست به‌اندازه داشتن نشاط و تحرک و برای او لازم است. همانطور که بازی و تحرک کودک را در داشتن سلامت فیزیکی و روحی کمک میکند، کتابخوانی به او این اجازه را میدهد که بتواند آرام بنشیند و توجه و تمرکز خود را برای دنبال کردن روند داستان صرف کند. بالا بردن تمرکز کودک و افزایش قدرت پیگیری در او به بالا رفتن توان آموزشی و یادگیری کمک میکند. دنبال کردن داستان، ذهن کودک را برای حدس زدن چیز هایی که در ادامه داستان اتفاق خواهد افتاد و هم پیدا کردن ارتباط منطقی بین اجزای داستان و اتفاقات آن فعال میکند. پی بردن به ارتباطات منطقی در داستان و تسریع دادن آن به دنیای واقعیت، کودک را از حالت بی فکری خارج کرده و دید گسترده‌تری به او میدهد.
- با بزرگتر شدن سن کودکان دوران استرس و هیجانات خاصی آغاز خواهد شد و کتابخوانی راهی است که آزمایش خود را برای رهایی از استرس پس داده است و فرد را در دنیای امن و مطمئن کتاب غرق میکند. با مطالعه کتاب‌های خوب و انتخاب شده، نه‌تنها کودک میتواند از دغدغه‌های فاصله بگیرد و احساس امنیت و آسایش داشته باشد، بلکه میتواند با شخصیت‌های داستان هم‌ذات‌پنداری کرده و به‌خوبی از آنها الگوبرداری کند. مطالعه زندگی نامه بزرگان هم ایده خوبی برای الگوپذیری کودکان است..
- در مسیر زندگی و در روند رشد و پا به سنین بالاتر گذاشتن با تبدیل شدن مطالعه به یک عادت روزمره می‌توان امیدوار بود که ذهن کودکان همواره تحت تاثیر تحریک مثبت بوده و خطر آلزایمر و زوال عقل و هر عارضه مغزی دیگری در دوران کهولت از او دور کند. تاثیر مثبت مطالعه بر فعال نگه داشتن مغز، مطلبی ثابت‌شده است. به همین دلیل عادت دادن کودکان به مطالعه بعد از محبت بی‌قید و شرط بزرگ‌ترین هدیه‌ایست که در راستای تضمین سلامت کودک می‌توانیم به او بدهیم.
در آخر اینکه در جواب چگونه کودکان را کتابخوان کنیم باید گفت بی‌میلی خیلی از کودکان به خواندن، به‌دلیل یک سری ترسا می باشد چون کودکان بیشتر خواننده تصویر هستند و متن زیاد آنها را می‌ترساند. امروزه ثابت شده است که نگاه‌کردن به تصاویر فواید زیادی برای کودکان دارد.
هیچ زمان مشخصی وجود ندارد که کودک در آن به صورت مستقل کتاب بخواند. فرمول خاصی هم برای کتابخوانی جداگانه کودکان تا پنج و شش سالگی وجود ندارد. اگر والدین کودک گام‌های مؤثری برای کتابخوانی کودکانشان بردارند مطمئن باشند که به زودی قادر خواهند بود بدون نیاز به کسی کتاب بخواند.