خواندن کتاب برای کودکان از ابتدای تولد توصیه می شود چون خواندن کتاب مناسب کودکان به رشد زبانی آن ها کمک بسیاری میکند. و باید کتابی انتخاب کرد که مناسب سن کودکان باشد. از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ادبیات و کتاب‌خوانی اثر بسیار زیادی بر رشد و پرورش جنبه‌های مختلف زبانی، شناختی، شخصیتی و اجتماعی کودک دارد. همچنین پدر و مادر‌ها در شکل‌گیری الگوهای زبانی و سواد فرزند خود نقش کلیدی دارند.
معمولا فعالیت فکری کودکان بسیار بیشتر از بزرگسالان است و مغز کودک میتواند اطلاعات بسیار زیادی را جذب کند. کتاب خواندن به کودکان کمک میکند دایره لغاتشان را گسترده تر کنند، قدرت تجسمشان را تحریک میکند و به پیشرفت توانایی برقراری ارتباط آنها کمک میکند. البته خواندن هر کتابی توصیه نمی‌شود و انتخاب کتاب مورد علاقه کودکان از مهترین مراحل این فرایند است. کتاب خواندن باعث میشود کودک با مفهوم داستان‌ها، اعداد، حروف، رنگ‌ها و اشکال آشنا شود و به این صورت او از جهان اطرافش اطلاعات به دست می‌آورد و حافظه و مهارت‌های گفتاری‌اش را تقویت میکند.
کتاب مناسب کودکان
- مجموعه کتاب‌های قلقلک: تربیت بچه‌ها به معنی انتقال اطلاعات زیاد به آنها نیست، تربیت کودکان درفضای همین بازی‌ها و لطیفه‌ها هم شکل می‌گیرد، پس همانطور که گفتیم سعی نکنید که فقط کتاب‌های علمی و ادبی برای کودکان بخرید، کودکان در کتاب‌خوانی هم نیاز به تنوع دارند. بچه ها مثل بزرگ‌ترها به هر چیزی که می‌خندیم، نمی‌خندند و لطیفه‌هایی که برای ما جالب است ممکن است برای بچه ها کاملا بی‌معنی به نظر برسد. لطیفه و جوک‌هایی که کنایه‌های جنسی و اخلاقی ندارند و قومیت‌ها را مسخره نمی‌کنند برای بچه های جذاب‌تر هستند. لطیفه‌های این کتاب برگزیده‌ای از لطیفه‌هایی‌ست که در مدت هفت سال بچه ها برای مجله فرستاده‌اند. کودکان ارتباط بیشتری با لطیفه‌هایی که هم‌سن‌های خودشان ساخته‌اند برقرار می‌کنند، مخصوصا وقتی که لطیفه‌ها دارای تصویر‌سازی هم باشند.
- مجموعه قصه های نی نی نازم انتشارات تازه ها: کتاب ها برای کودکان جذاب هستند، خصوصا اگر تصاویری جذاب داشته باشند. ما در انتشارات تازه ها با درک ضرورت آموزش مهارت های زندگی در کودکی، این آموزش ها را در یک مجموعه شش جلدی به زبان کودکانه برای شما فراهم نموده ایم. مجموعه قصه های نی نی نازم که برای گروه سنی الف و کودکان نوپا مناسب میباشد، به منظور آسان کردن این آموزش ها ترجمه و چاپ شده است. از آنجا که مادر ساعات بیشتری را در کنار کودک سپری میکند، بسیار مهم است که چه رفتار و گفتاری را در مقابل فرزند خود دارد! وظیفه پدر و مادر در آموختن مهارت‌های فردی و اجتماعی برای آمده ساختن کودک در زندگی آینده، بسیار سنگین است. کودک شما باید یاد بگیرد که مسئولیت انجام بعضی کارها و مسئولیت رفتار خود را بر عهده بگیرد از همان دوران کودکی مهارت هایی نظیر شستن دست و صورت، پوشیدن لباس، غذا خوردن، استحمام، مرتب کردن تخت خواب، جمع کردن اسباب‌بازی‌ها و… را به او آموزش دهید. در ابتدا خود انجام دهید و سپس به او در انجام آنها کمک کنید و با افزایش سن از او بخواهید تا به تنهایی این کارها را انجام دهد. این آموزش و یادگیری میتواند همراه با روش‌های گوناگونی مانند مدل‌سازی، بازی کردن و اجرای نمایش و کتاب خواندن همراه باشد.
- قصه های 1 تا 6 ساله ها انتشارات تازه ها: تحقیقات نشان داده است که کتاب نقشی مهم در زندگی ما دارد، و از آنجا که کودک هیچ تجربه ای از زندگی ندارد بسیاری از اطلاعات خود را از اطرافش بدست می آورد، پس چه بهتر که کتاب مهمترین منبع اطلاعاتی او باشد. اما کتابی که مناسب سن کودک باشد یا نیست یا بسختی پیدا میشود. در این بخش به معرفی مجموعه قصه های 1 تا 6 ساله ها از نشر تازه ها خواهیم پرداخت، مجموعه ای که برای هر رده سنی، داستانهای مناسبی دارد. پس اگر علاقمند هستیم که کودک ما همان چیزی باشد که خواستار آن هستیم: کودکی اجتماعی، صادق، مسئولیت پذیر، مودب، منضبط و … ، باید کتاب خواندن را از همان کودکی جز عادات روزانه در آوریم. از آنجا که بهترین زمان آموزش کودک قبل از مدرسه است، باید در انتخاب آنچه کودک با آن سروکار خواهد داشت، دقت کنیم.
- کتاب چطور یک بچه بزرگ باشیم: کتاب چطور یک بچه بزرگ باشیم , از جمله محصولات انتشارات تازه ها , ناشر تخصصی کودک و نوجوان می باشد , که شامل آموزش مجموعه ای از کارهای مهم و ضروری برای کودکان است . این کتاب شامل مطالبی است , که برای تمامی کودکان مفید و کاربردی است. بدون شک همه ی والدین تمایل زیادی به داشتن کودکی مودب و منظم دارند. احتمالا شما نیز از دیدن کودکی که برای دست زدن به وسایل شما اول اجازه می گیرد , در ازای کاری که برای او انجام داده اید, تشکر می کند و یا هنگام ورود ابتدا سلام می کند , لذت می برید. امروزه با توجه به دغدغه های فراوان والدین و نداشتن وقت , بهترین راه برای آموزش فرزندتان استفاده از کتاب کودک می باشد. به یاد داشته باشید در تمامی سنین , کتاب بهترین دوست انسان است. از دیگر مباحثی که این کتاب سعی می کند به کودکان آموزش دهد , شناخت و نحوه ی تشخیص سمت چپ و راست می باشد. برای مثال بستن بند کفش جزو مواردی است که بیشتر کودکان در انجام آن دچار مشکل هستند و از والدین خود می خواهند این کار را برای آن ها انجام دهند.
- کتاب بهترین داستان های وقت خواب: معمولا در طول روز کودکان مشغول بازی و سرگرمی می باشند و به محیط اطراف خود اهمیتی نمی دهند. تحقیقات ثابت کرده است انتهای روز و هنگام خواب بهترین زمان برای کتاب خواندن برای کودک است. زیرا در طول روز کودک مشغول بازی و سرگرمی بوده و هنگامی که انرژی خود را تخلیه کرده است آماده ی شنیدن داستان شما می باشد. بهترین داستان های وقت خواب از جمله کتاب مناسب کودکان و محصولات انتشارات تازه ها می باشد. به یاد داشته باشید داستانی که برای کودک خود تهیه می کنید , روی رفتار و روحیه فرزندتان تاثیر بسیاری دارد . هنگامی که شما برای کودکتان کتاب می خوانید , فرزند شما آن داستان را باور کرده و شخصیت های داستان را الگوی خود قرار داده و سعی می کند رفتار آن ها را تکرار کند.
چه نوع کتابی مناسب کودکان است؟
انتخاب کتاب مناسب کودکان امری بسیار مهم می باشد و بسیاری از مردم دقت قابل توجهی در این امر از خود نشان نمی‌دهند و آن هم به این دلیل است که بسیاری اعتقاد دارند کتاب برای کودکان یک اسباب‌بازی بیش نیست و بعد از یک بار خواندن، آن را کنار خواهند انداخت. عده‌ای هم دید تربیتی نسبت به کتاب‌های کودکان ندارند اما واضح است که ادبیات کودک، عامل بسیار موثری برای افزایش تجربه‌ها و رشد و تکامل ذهنی، اجتماعی و عاطفی کودک است و کتاب‌های مخصوص کودکان مهمترین نقش را دارند.
توجه به کیفیت و داستان کتاب ها بسیار مهم و ضروری می باشد برای انتخاب کتاب نباید فقط به ذوق و سلیقه خود توجه کرد. بلکه در این رابطه باید توجه داشت که کودکان در هر سنی به چه مطالبی علاقه نشان می‌دهند، با مشاهده کتاب‌هایی که کودکان می‌خوانند و بررسی نظراتی که درباره کتاب‌ها می دهند، همچنین تهیه آمار از تعداد و نوع کتاب‌هایی که در سنین مختلف مورد توجه کودکان قرار می‌گیرد، می‌توان نتایج خوبی بدست آورد.
برای انتخاب کتاب مناسب کودکان باید به طرح کتاب دقت کرد که مهم ترین مسئله است. منظور از طرح، محتوای کتاب است که بیشترین تاثیر تربیتی را در کودک خواهد گذاشت. طرح یک کتاب نشان می‌دهد که چه اتفاقاتی و یا چه مشخصاتی در آن اتفاق افتاده است. در یک طرح خوب حوادث داستان پشت سرهم اتفاق می افتد و اعمال و تصمیم‌گیری شخصیت ها منطقی خواهد بود.
اگر کتاب طرح خوب و مطلوبی نداشته باشد میل کودکان به مطالعه کاهش پیدا می کند. مطالب کتاب باید راه درست زندگی کردن را به کودکان بیاموزد و مطابق درک و فهم آن ها باشد. همچنین باید آموزنده باشد یعنی اطلاعات و تجربیات جدیدی را در اختیار کودکان قرار دهد زیرا هدف اساسی کتاب داستان کودک هدایت و رشد آنان است.
موضوع کتاب داستان کودک نباید مبهم و پیچیده باشد تا کودکان به شوق و ذوق آمده و از خواندن لذت ببرد، همچنین باید با موضوع های جامعه و خانواده متناسب بوده و با ارزش‌های پذیرفته‌شده تضادی نداشته باشد. کودکان از کتاب‌هایی که مستقیما به آن ها پند و اندرز می‌دهند خوششان نمی‌آید. سبک نگارش باید با موضوع کتاب داستان هماهنگ باشد و با میزان درک و توانایی خواندن کودکان هم تناسب داشته باشد و در عین حال نباید بدآموزی یا غلط آموزی داشته باشد.
قطع کتاب هم می تواند عامل مهمی در انتخاب کودکان باشد چون آنان کتابی را انتخاب می کنند که ظاهری زیبا و خوشایند داشته باشد. کودکان کوچک تر کتاب‌هایی را دوست دارند که برایشان قابل حمل بوده و در دست گرفتن و ورق‌زدن آن برایشان آسان باشد. بعضی از کتاب‌ها باتوجه به موضوعی که دارند، قطع خاصی احتیاج دارند.
اندازه حروف به کار رفته در کتاب کودک باید متناسب با سن کودک باشد هر چه سن کودک کمتر باشد به علت عدم تکامل قوه بینایی و کمی تجربه و مهارت در خواندن می‌بایست نوشته درشت‌تر باشند و هر چه سن کودک بیشتر میشود به همان نسبت مهارت و تجربه‌اش افزایش می‌یابد و قدرت تطابق چشمانش هم افزایش پیدا می کند بنابراین حروف چاپی بزرگ لزومی ندارد.